11. Betaalbaar bouwen, veilig vervoer

De enorme woningnood vraagt om meer woningen en een daadkrachtige aanpak. Het is schrijnend dat jongeren geen betaalbare starterswoning kunnen vinden en daardoor zelfs gezinsvorming uitstellen. Het is ongewenst dat ouderen niet kunnen doorstromen naar geschikte seniorenwoningen. Woningen, werk en voorzieningen moeten ook goed bereikbaar zijn en blijven. De filedruk neemt echter in rap tempo toe, terwijl belangrijke infra-projecten in de ijskast zijn gezet. Het busvervoer verschraalt. Ondertussen is ruimte nodig voor energievoorziening, waterveiligheid en Defensie. De SGP wil vruchtbare landbouwgronden beschermen. Om ons land leefbaar en bereikbaar te houden zijn keuzes en investeringen van het Rijk nodig. Daarbij past de houding van een rentmeester: oog voor heden én toekomst, voor christelijke waarden als rechtvaardigheid en bescherming van het leven en voor de verschillende maatschappelijke belangen.

Minder vraag en meer aanbod

De woningnood is hoog. Iedereen kent de voorbeelden of ondervindt zelf hoe lastig het is om een huis te krijgen. Een woning zou geen luxegoed moeten zijn – het is een basisbehoefte. De problemen aanpakken zonder daarbij de oorzaken onder ogen te zien, is zeer onverstandig. De huidige woningnood is namelijk geen natuurverschijnsel, maar voor een groot deel het gevolg van politieke keuzes. Gevolgen die we inzien en aanpakken. De tijd van praten is voorbij, er moet gebouwd worden!

-          Jarenlang is volkshuisvesting als een markt gezien. De SGP ziet dat de markt helaas niet alles even goed oppakt. Zo is er een groot tekort aan betaalbare (huur)woningen. Volkshuisvesting wordt daarom weer echt een verantwoordelijkheid van de overheid, uiteraard samen en met hulp van alle andere betrokkenen.

-          Niet alleen het aanbod, het aantal woningen moet omhoog. Er komt wat de SGP betreft ook meer aandacht voor de toegenomen vraag. Zo hebben demografische ontwikkelingen grote impact. Te denken valt aan immigratie. Dit vereist een strenger migratiebeleid. Maar ook de huishoudverdunning, mede door scheidingsproblematiek, heeft grote gevolgen. De overheid kan hier de ogen niet voor sluiten. De vraag moet en kan omlaag.

-          De woningbouwopgave vereist een goede en effectieve samenwerking tussen overheden, woningcorporaties en bedrijfsleven. Elk met hun eigen rol. De SGP vindt dat de Rijksoverheid regie moet hebben, maar provincies en gemeenten houden nadrukkelijk ruimte voor zelfstandige afwegingen, waarbij provincies ruimhartig faciliteren.

-          Waar plaatselijk of regionaal knelpunten optreden door vastgelopen of knellende procedures, kan het Rijk een meer sturende rol vervullen, bijvoorbeeld door het aanwijzen van bouwlocaties. Maar alleen als het voor snellere aanpak van de woningnood echt nodig is.

-          De SGP vindt dat het lokale bestuur een grote rol heeft in de woningbouwopgave. Zij krijgen daarom veel ruimte voor lokale initiatieven, gebaseerd op lokale behoeften. Denk aan een ‘straatje erbij’ of maatregelen om jongeren in het dorp te houden.

-          Regionale spreiding van nieuwbouw is belangrijk. Niet alleen in de grote steden, maar ook in de regio moet stevig gebouwd worden.

Niet dromen, maar bouwen

Starters kunnen nauwelijks een huis kopen, voor senioren is er vrijwel geen passende huisvesting en de huren zijn soms hoog. We willen dat er snel meer woningen gebouwd worden en dat we dus geen kansen onbenut laten.

-          Er wordt in alle segmenten gebouwd. Het Rijk ziet daarop toe. De SGP wil namelijk dat er een gevarieerd aanbod van bijvoorbeeld starterswoningen, betaalbare woningen en woningen voor senioren is. De meeste aandacht gaat daarbij eerst uit naar het segment waar de nood het hoogst is. Ook de bouw van sociale huurwoningen verdient meer urgentie. De Rijksoverheid moet bijspringen met extra budget.

-          Er wordt niet alleen binnenstedelijk, maar ook buitenstedelijk gebouwd. Tegelijk gaan we wel als een goed rentmeester met de beschikbare ruimte om. Verdichten als het kan, uitbreiden als het moet! Binnenstedelijk liggen er nog tal van kansen, onder andere door het transformeren van leegstaande winkel- en kantoorpanden. De SGP wil dat we de bestaande woningvoorraad veel beter gaan benutten door optoppen, splitsen en hospitaverhuur mogelijk te maken.

-          Industrieel bouwen wordt aantrekkelijker gemaakt. Bijvoorbeeld door de keuringen te versimpelen en door te werken met een landelijk keurmerk per type woning.

-          Permanente bewoning van recreatiewoningen wordt alleen mogelijk onder strenge voorwaarden. Zo moeten er voldoende voorzieningen aanwezig zijn en moet de permanente bewoning noodzakelijk zijn gezien de lokale woonbehoefte. Ook moeten negatieve gevolgen van permanente bewoning van vakantiewoningen, zoals het risico op criminele activiteiten, ondervangen worden. Gemeenten maken hierin een eigen afweging.

-          Om de leefbaarheid in woonwijken op peil te houden is het van belang dat er een breed en gevarieerd aanbod van woningen is en dat er voldoende groenvoorzieningen zijn. Bij nieuwbouw wordt hier rekening mee gehouden.

-          Projectontwikkelaars moeten bouwgronden niet jarenlang braak laten liggen. Het is daarom zaak dat gemeenten en provincies mogelijkheden hebben om snelle woningbouw te bewerkstelligen. Dit kan door het actief stimuleren van grondexploitatie (gezamenlijk met gemeenten) of verkoop met een aan tijd gebonden bouwplicht.

Zie hoofdstuk 9 voor onze voorstellen voor de verduurzaming van woningen.

Bouwregels moeten meewerken en niet tegenwerken

Te vaak vormen goedbedoelde regels een belemmering. Waar mogelijk wordt hierin gesnoeid en vereenvoudigd. De huidige woningnood vraagt om doorbraken op dit gebied.

-          Extra (lokale) eisen staan ten dienste aan het aanpakken van de woningnood en zijn geen onnodig vertragende factoren.

-          Juridische procedures moeten ruimte krijgen, zolang het niet leidt tot traineren van projecten. In deze procedures wordt niet alleen de mening van de huizenbezitter, maar ook de positie van de woningzoekende meer meegenomen. Ook wordt het aantal bezwaarprocedures verminderd door de voorwaarde te stellen dat een bezwaarmaker een zienswijze bij de gemeente moet hebben ingediend.

-          Er komt een stikstofvrijstelling voor woningbouwprojecten.

-          Gemeenten worden gestimuleerd om bij bezwaarprocedures bij de Raad van State in gesprek te gaan met de bezwaarmaker over het bezwaar en de maatschappelijke consequenties daarvan.

Een gezonde huursector

Een gezonde huursector is gebaat bij helderheid en vooral bij een ruimer aanbod. Door enorme tekorten lopen de huren soms te veel op, terwijl het voor verhuurders steeds lastiger wordt gemaakt om huurwoningen betaalbaar aan te bieden.

-          Woningcorporaties hebben op dit moment de mogelijkheid om incidenteel en onder strenge voorwaarden óók te bouwen voor andere groepen dan mensen met een laag inkomen, bijvoorbeeld voor middeninkomens. Dat is belangrijk en daarom worden de mogelijkheden daarvoor verruimd.

-          Sloop of verkoop van sociale huurwoningen door woningcorporaties mag alleen onder strenge voorwaarden, zo mogelijk gecompenseerd door nieuwbouw.

-          Met het oog op bijvoorbeeld verduurzaming en andere stijgende lasten is het redelijk dat verhuurders de huur jaarlijks laten stijgen. Daarbij moeten de verhuurders wél rekening houden met de portemonnee van de huurders. Niemand zit echter te wachten op jojobeleid als het gaat om huurstijgingen. Daar moet gewoon een heldere systematiek voor zijn, die goed is voor huurder en verhuurder.

-          Om scheefwonen tegen te gaan kan in de sociale huursector stapsgewijs een extra huurverhoging worden opgelegd als het inkomen van de huurder aanmerkelijk hoger wordt dan voor de toegang tot de sociale huursector toegestaan is.

-          De laatste tijd zijn er diverse wetten aangenomen die de positie van verhuurders verslechteren, met een lager aanbod als gevolg. Het is tijd om het evenwicht weer te herstellen, zodat vooral de middenhuursector weer kan groeien. Dit kan door de rendementen te verhogen door aanpassingen in de belasting op vermogen. Of door verbeteringen in de verhuurregelgeving.

Een plek voor iedereen

Elk mens heeft een plekje nodig om te wonen. We kiezen voor passende huisvesting gericht op de wensen van woningzoekenden. We stimuleren nieuwe woonvormen en zorgen ervoor dat het woonaanbod gevarieerd is.

-          Op erven en in achtertuinen liggen veel mogelijkheden voor de bouw van bijvoorbeeld mantelzorg- en familiewoningen. Die kansen worden benut, zo mogelijk vergunningvrij.

-          De plannen op het gebied van wonen en zorg worden voortvarend uitgevoerd. Er komt een gevarieerd woonaanbod van passende woonvormen voor ouderen, zoals ‘knarrenhofjes’ of ‘kangoeroewoningen’ waar ouderen en jongeren samen leven en elkaar ondersteunen. Er moet daarvoor extra budget vrijgemaakt worden.

-          Tijdelijke woningen, tiny houses en flexwoningen zijn een oplossing om op korte termijn de krapte op te vangen.

-          Het tekort aan woningen voor studenten is nijpend. Daarbij komt dat de huurprijzen vaak enorm hoog zijn. Er is actie nodig! Het ombouwen van leegstaande kantoorpanden naar studentenhuisvesting kan hier een oplossing bieden.

-          Het aantal dak- en thuislozen is de afgelopen tien jaar verdubbeld. De inzet moet zijn om dak- en thuislozen uit de maatschappelijke opvang te krijgen en te zorgen voor huisvesting. De huidige plannen schieten tekort. Het Nationaal Actieplan Dakloosheid wordt daarom aangescherpt.

-          Een goede en passende huisvesting van arbeidsmigranten is cruciaal. Niet alleen om de druk op de woningmarkt te verminderen, maar ook om de woonomstandigheden van deze migranten te verbeteren, bijvoorbeeld via niet-zelfstandige woonruimten. De SGP wil ook de koppeling tussen werk en huisvesting weer positief en verantwoord inzetten.

-          Om te voorkomen dat de beschikbaarheid van sociale huurwoningen verder onder druk komt te staan, moet het mogelijk zijn om houders van een verblijfsvergunning – voor zover passend bij hun situatie – te huisvesten in niet-zelfstandige woonruimten.

Verantwoord financieel woonbeleid

De huizenprijzen zijn ontzettend hoog. We willen daarom geen olie op het vuur. Natuurlijk moet de financieringsruimte niet onnodig ingeperkt worden, maar te vaak leiden goedbedoelde maatregelen tot nog hogere prijzen.

-          De SGP wil de financiering voor bijvoorbeeld starters en eenverdieners niet onnodig inperken. In de berekening van de financieringsruimte voor hypotheken moet daarom rekening worden gehouden met een uitgavenpatroon dat recht doet aan de persoonlijke omstandigheden.

-          De leennormen moeten niet nog verder stijgen, maar beheerst dalen. Ook de berekeningswijze van die normen dient aangepast te worden. Er moet een breder perspectief meewegen, zoals de langetermijngevolgen, de effecten op de huizenprijzen en op de economie.

-          De SGP is geen voorstander van afschaffing van de hypotheekrenteaftrek, maar staat niet afwijzend tegenover een herziening ervan. Het is van groot belang dat een eventuele herziening van de hypotheekrenteaftrek geen nadelige financiële gevolgen heeft. Er dienen daarom passende, lastenverlichtende maatregelen genomen te worden. Het uitgangspunt blijft dat eigenwoningbezit wordt bevorderd.

-          Sparen voor een woning zou heel normaal moeten zijn. De SGP wil dat dit meer gestimuleerd wordt, bijvoorbeeld door bouwsparen mogelijk te maken of door een vorm van zilvervlootsparen.

-          De normen van hypotheekverstrekking en de normen voor toegang tot de sociale sector dienen beter op elkaar te worden afgestemd om te voorkomen dat woningzoekenden tussen wal en schip belanden.

-          De inzet van financiële instrumenten die (zonder prijsopdrijving) de betaalbaarheid van woningen verbeteren en woonkansen verhogen wordt gestimuleerd.

Puzzelen in de polder

Bij het leggen van de ruimtelijke puzzel zijn voor ons een aantal uitgangspunten leidend. We hechten aan rentmeesterschap aan de voorkant van ruimtelijke procedures en aan behoud van landschappelijke en culturele waarden. Als sturingsfilosofie geldt voor ons: ‘centraal wat moet, decentraal wat kan’. Daarbij laten we ruimte voor initiatieven van burgers en ondernemers en respecteren we eigendomsrechten.

-          Er komt op korte termijn een nieuwe Nota Ruimte. Daarin wordt helder beschreven hoe op de langere termijn wordt omgegaan met de beperkte ruimte in Nederland. Het bodem- en watersysteem wordt een belangrijke sturende factor.

-          In stedelijke gebieden komen wat de SGP betreft experimenten met gebiedsinvesteringszones, waarbij gebiedsontwikkeling en herinrichting bekostigd worden uit de waardestijging van bestaand vastgoed en nieuwe functies.

-          Aan de voorkant van gebiedsontwikkeling wordt werk gemaakt van klimaatadaptatie en een collectieve energievoorziening die het stroomnet zo min mogelijk belast.

-          Steeds meer stallen en schuren op het platteland komen leeg te staan met bijbehorende verpaupering en mogelijk criminele activiteiten als ongewenst gevolg. Daarom wil de SGP  sloop of herbestemming stimuleren. Blijvende landbouwbedrijven verdienen uiteraard voldoende ruimte om door te kunnen gaan.

-          Vruchtbare landbouwgronden blijven zoveel mogelijk behouden voor de voedselproductie.

-          Onteigening moet zeker niet makkelijker gemaakt worden. De SGP vindt goede bescherming van grondeigendom belangrijk.

-          Het ruimtelijk beleid voor de inpassing van windparken en zonneweiden wordt aangescherpt. Omwonenden worden niet alleen opgezadeld met de lasten, maar profiteren ook naar evenredigheid van de opbrengsten. Gemeenten en provincies krijgen voldoende ruimte om eisen te stellen aan de (landschappelijke) inpassing van zonneweiden. Zonnepanelen horen op daken en niet op vruchtbare landbouwgrond. Verder vindt over de ruimtelijke inpassing betere regionale en provinciale afstemming plaats, zodat windparken en zonneweides niet zomaar tegen de grenzen van buurgemeenten en -regio’s geplaatst worden.

Vervoer verbindt

Wegen, sporen en kanalen zijn belangrijke verbindende schakels. Voor woon-werkverkeer, winkelen, het bezoeken van het ziekenhuis, familiebezoek en goederenvervoer. We zetten ons daarom graag in voor verbetering van de bereikbaarheid.

-          Voor spreiding van economische ontwikkeling en bedrijvigheid en de leefbaarheid van het landelijk gebied zijn naast infra-investeringen in de Randstad ook investeringen in de regio nodig. Ook regio’s als Zuid-Limburg, Zeeuws-Vlaanderen en Noordoost-Groningen blijven zo goed verbonden.

-          Belangrijke voorzieningen zoals supermarkt en ziekenhuis zijn wat de SGP betreft goed en betaalbaar bereikbaar. Oók voor mensen zonder auto.

-          Tijdige renovatie van bestaande infrastructuur gaat vóór op de aanleg van nieuwe infrastructuur, zodat de basis op orde blijft.

-          Voor aanpak van de filedruk is naast wegverbreding ook inzet op spreiding van autogebruik, meer thuiswerken en gebruik van alternatieve vormen van vervoer nodig. Goed voorbeeld is het doorstroomplan voor de A15 van de regio Drechtsteden, dat steun van het Rijk verdient.

-          Voor leefomgeving en klimaat is verduurzaming van het vervoer belangrijk.

-          Goede logistiek over weg, spoor én water is onontbeerlijk voor handel en bedrijvigheid.

Zie hoofdstuk 9 voor onze voorstellen voor de verduurzaming van vervoer.

Veiligheid heeft prioriteit

Jaarlijks komen ongeveer zevenhonderd mensen om in het verkeer. Het aantal zwaargewonden door verkeersongevallen is de laatste twee decennia fors toegenomen. Verbetering van verkeersveiligheid verdient daarom prioriteit. We staan voor bescherming van het leven, ook in het verkeer.

-          Er is extra budget nodig voor het veiliger maken van N-wegen, zoals de N50 bij Kampen.

-          De SGP wil investeren in cofinanciering van gemeentelijke en provinciale projecten voor het veiliger maken van wegen, kruispunten en fietspaden.

-          Verkeershandhaving krijgt een plaats in de Nationale Veiligheidsagenda.

-          Drank- en drugsrijders worden hard aangepakt. Het alcoholslotprogramma wordt snel opnieuw ingevoerd.

-          Gemeentelijke boa’s krijgen meer ruimte voor verkeershandhaving in de wijk.

-          Niet fatbikes moeten opgevoerd worden, maar de controles op gevaarlijke, illegale fatbikes. Er komt een aparte aanpak voor risicovolle e-bikes met alleen een rotatiesensor en hoge koppelwaarden, waaronder fatbikes.

Geen brug te ver voor vervanging

Bruggen, viaducten en sluizen komen aan het eind van hun levensduur. Rijkswaterstaat kan de onderhoudsopgave niet bijbenen, waardoor de risico’s op storingen en stremmingen sterk toenemen. Op initiatief van de SGP is er een meerjarenplan instandhouding gekomen. De uitvoering moet voortvarend en met meer budget opgepakt worden.

-          Naast geld zijn een programmatische aanpak, samenwerking met het bedrijfsleven, inzicht in technische data en innovatie nodig.

-          Het Rijk draagt zijn steentje bij aan vernieuwing van bruggen met belangrijke provinciale N-wegen zoals de Rijnbrug en de Zeelandbrug.

-          De Tunnelwet wordt aangepast om bij storingen zo lang als verantwoord mogelijk gebruik te kunnen blijven maken van tunnelbuizen, inclusief doorsteekmogelijkheden van de ene naar de andere weghelft.

Bouwen aan het wegennet

We staan op de Rijkswegen meer in de file dan ooit. Tegelijkertijd zijn grote infra-projecten in de ijskast gezet, omdat het Mobiliteitsfonds is uitgekleed en ‘stikstof’ voor problemen zorgt. Om Nederland bereikbaar te houden, moeten deze infra-projecten uit de ijskast. Dat betekent dat investeringen in het Mobiliteitsfonds nodig zijn.

-          De SGP wil investeren in nieuwe aanlegprojecten, zoals aanpak van de knooppunt Hoevelaken en A1/A30, verbreding van de A2 Deil-Vught, A15 Papendrecht-Gorinchem en A27 Houten-Hooipolder. Zo nodig moeten deze gepauzeerde projecten gefaseerd opgepakt worden.

-          Onder meer de N35 in het oosten van het land moet een volwaardige autoweg worden.

-          Er is meer financiering van infra-projecten vanuit de waardeontwikkeling van nabijgelegen vastgoed nodig en mogelijk.

-          Er wordt snel in beeld gebracht wat de kritieke schakels in onze infrastructuur zijn voor transport van defensiematerieel, zodat beschikbare (Europese) middelen hiervoor snel en gericht ingezet kunnen worden.

Schouders onder openbaar vervoer

Het openbaar vervoer (ov) is een publieke dienst die overal op orde moet blijven. Oók in het landelijk gebied! We maken ons grote zorgen over de verschraling van het busvervoer op onder meer het platteland: in 5 jaar tijd is dit met 10% afgenomen. Het Rijk moet daarom extra investeren in betaalbaar en voldoende ov.

-          Er komen extra overstappunten auto-ov, bijvoorbeeld bij Utrecht-Lunetten. Dit stoptreinstation wordt een intercitystation met een aansluiting op de A27. Ook bij Harderwijk komt zo’n intercitystop.

-          Er komen nieuwe stations bij onder meer Dordrecht Leerpark, Barneveld-Noord (op de lijn Amersfoort-Apeldoorn) en Staphorst.

-          De SGP wil de aanleg van de Nedersaksenlijn doorzetten.

-          In het masterplan voor de Lelylijn wordt de variant ‘opwaardering van bestaand spoor’ meegenomen, zodat op basis van de beschikbare middelen de beste keus gemaakt kan worden voor betere bereikbaarheid van het noorden van het land.

-          De mogelijkheden om te staken in het ov worden aan banden gelegd.

-          Het ov wordt goedkoper door een btw-vrijstelling. De SGP wil verder gratis ov voor kinderen tot en met 11 jaar en terugkeer van de jongerendagkaart.

-          Het Rijk ondersteunt provincies bij het opzetten van ‘vraaggestuurd’ vervoer in dunbevolkte gebieden.

Vlot transport

Om winkels, ziekenhuizen en fabrieken te bevoorraden, draaien vrachtwagenchauffeurs en binnenvaartschippers overuren. De waarde van transport en logistiek zien we misschien pas als het misgaat, maar dan is het te laat. De SGP wil daarom steun en ruimte voor deze sector.

-          Het Rijk investeert meer in het vaarwegennet. Achterstallig onderhoud bij sluizen en bruggen wordt aangepakt, evenals capaciteitsknelpunten, zoals bij de Volkeraksluizen.

-          De Rijksoverheid komt samen met provincies en gemeenten met een plan om goederenvervoer via de binnenvaart te stimuleren door betere benutting van vaarwegen en binnenhavens. Soms kan met een kleine aanpassing van sluizen doorvaart voor (grotere) binnenvaartschepen mogelijk gemaakt worden.

-          Nederland maakt zich sterk voor een uitzondering binnen de internationale emissie- en geluidseisen voor kleine binnenvaartschepen. Het aantal kleine schepen neemt fors af, terwijl juist die schepen in de haarvaten van het vaarwegennet kunnen komen.

-          Het Rijk werkt mee aan de komst van de maritieme servicehaven bij Urk en verbreding van de sluizen bij Kornwerderzand.

-          Het Rijk investeert mee in de aanleg van beveiligde truckparkings en ligplaatsen voor binnenvaartschepen.

-          Er zijn Europese afspraken nodig om ruimte te krijgen voor het rijden met extra lange vrachtwagencombinaties.

-          Nederland zet zich in voor werkbare regels voor vrachtwagenchauffeurs.

-          Het Rijk investeert mee in een goede spoorverbinding tussen Gent en Terneuzen.

Zie hoofdstuk 9 voor onze voorstellen voor verduurzaming van vervoer.

Verantwoord verbonden met de wereld

Schiphol en andere luchthavens verbinden Nederland met de rest van de wereld. Tegelijkertijd zorgen de vele vliegbewegingen voor uitstoot van schadelijke stoffen en geluidsoverlast rond met name Schiphol. De SGP zet in op het meenemen van milieukosten in ticketprijzen, minder goedkope vakantievluchten die economisch weinig toegevoegde waarde hebben en minder geluidsoverlast rond Schiphol. We blijven daarbij oog houden voor de hubfunctie van Schiphol, waar Nederlandse bedrijven van profiteren. Die mag niet ondermijnd worden.

-          De vliegbelasting voor vluchten over lange afstand moet omhoog, met een terugsluis naar de sector voor ondersteuning bij verduurzaming.

-          Nederland werkt samen met andere Europese landen aan betere internationale treinverbindingen zodat er meer alternatieven komen voor vliegreizen binnen Europa.

-          Schiphol zit vol. Het aantal vluchten moet eerder omlaag dan omhoog, zeker in de nachtelijke uren. Privéjets worden verplaatst naar Lelystad Airport.

-          Plannen voor verplaatsing van start- en landingsbanen van Schiphol naar zee worden verder uitgewerkt en getoetst. De vrijkomende gronden in de Randstad kunnen goed gebruikt worden voor woningbouw en vestiging van hoogwaardige bedrijvigheid. Het vliegveld op zee kan gecombineerd worden met een getijdencentrale en andere vormen van duurzame stroomproductie.

-          Als op Lelystad Airport F-35-straaljagers gestationeerd worden, komt er ook een beperkte openstelling voor de burgerluchtvaart, zolang geen sprake is van laagvliegroutes over onder meer de Veluwe. Bij de begrenzing van het aantal vluchten op Schiphol wordt hier rekening mee gehouden.

Achter veilige dijken met voldoende zoetwater

Als klimaatverandering ergens tastbaar is, is het wel in het waterdomein. Jaren met extreme droogte laten zien dat de zoetwatervoorziening niet vanzelfsprekend is. De overstromingen in Limburg enkele jaren geleden drukten ons met de neus op de feiten: we zijn als land kwetsbaarder dan we denken. De SGP zet in op het beter vasthouden van zoet water en voortvarende uitvoering van het hoogwaterbeschermingsprogramma. Hier is voldoende budget voor nodig. Onze waterschappen spelen daarbij een cruciale rol. Dat moet zo blijven.

-          Bij dijkversterking en andere waterbouwprojecten wordt te veel geld uitgegeven aan procedures in plaats van de bouw zelf. Er komt een programmatische aanpak voor standaardisatie en project-overstijgende samenwerking, zodat dijken sneller en goedkoper versterkt worden.

-          Bij gebiedsontwikkeling wordt klimaatadaptatie beter meegenomen. De watertoets wordt minder vrijblijvend.

-          Provincies en gemeenten worden in staat gesteld te investeren in waterbuffering, om wateroverlast te voorkomen (in dorpen en steden) en voor de zoetwatervoorziening (in het landelijk gebied).

-          Als het plafond in de belasting op leidingwater geschrapt wordt en deze heffing beperkt wordt tot zuiver leidingwater, worden bedrijven gestimuleerd gebruik van drinkwater te beperken en meer gezuiverd afvalwater te gebruiken.

-          Het Rijk investeert mee in verbetering van de zoetwatervoorziening voor landbouwgebieden die kampen met verzilting. Verziltingsplannen worden juist heroverwogen.

-          Het Rijk steunt inzet op een vierde zuiveringstrap bij afvalwater ten behoeve van gebruik in onder meer de land- en tuinbouw.