Najaarsnota - woningbouw, overheidsfinanciën en meer

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 18 december over de Najaarsnota. Lees hier de bijdrage van SGP'er Flach.

De kortste dag van het jaar is in zicht. De Kerstdiners worden opgediend. En de geur van oliebollen hangt al bijna in de lucht. Voor de commissie Financiën dé signalen dat het tijd is voor een debat over de Najaarsnota. Steevast in de laatste week voor het reces, diep in december. In de Najaarsnota worden de laatste, financiële wijzigingen in de lopende begroting voorgesteld. Sinds september zijn er allerlei mutaties geweest in de begroting. Diverse tegenvallers, maar ook veel meevallers. En hoewel we daar als Kamer niet veel aan kunnen veranderen, is het goed dat we daar vandaag over spreken. Het gaat namelijk om miljarden euro’s. Wat bijvoorbeeld niet uitgegeven wordt aan allerlei urgente thema’s. Of wat juist meer is opgehaald door hoger dan geraamde belastingen. Op één punt wil de SGP nog bijsturing, namelijk over de woningbouw. Daar kom ik zo op.

Overheidsfinanciën
De Najaarsnota geeft een actueel beeld van de overheidsfinanciën. Er moet nog 4,6 miljard euro aan onderuitputting worden ingevuld.

• Is er al zicht op de invulling?
• Of laat dit kabinet de schuld volgend jaar oplopen?

In de laatste jaren is er vaak geld verschoven naar volgende jaren. Is er vooraf al onderuitputting ingeboekt. Of is er gebruik gemaakt van overprogrammering, om ervoor te zorgen dat het geld weggezet kon worden. De rekt lijkt daar wel uit te zijn.

• Hoe gaat we weer terug naar een realistisch kasritme?

Woningbouwimpuls
Er moeten snel meer woningen gebouwd worden. De woningnood is ontzettend hoog. Daarvoor is ook veel geld nodig. Zeker, geld alleen is niet voldoende, maar zonder voldoende budget gaat het niet lukken. Daarvoor zijn er allerlei regelingen, bijvoorbeeld de Woningbouwimpuls. In september is er al 40 miljoen euro uit 2025 doorgeschoven naar latere jaren. Er is nu echter nog steeds sprake van een onderuitputting van 57 miljoen euro. Tot nu toe werd die onderuitputting altijd doorgeschoven naar latere jaren. Nu gebeurt dat echter niet!

• Waarom wordt nu opeens afgeweken van die regel, vraag ik de minister?
• Waarom wordt er feitelijk gekort op het budget voor woningbouw?

57 miljoen euro dat gereserveerd was voor meer woningen valt weg. Voor de SGP is het helder: dat geld moet beschikbaar blijven voor de broodnodige woningbouw. Ik heb daarom, samen met GL/PvdA en JA21 een amendement ingediend om deze 57 miljoen euro beschikbaar te houden voor de Woningbouwimpuls en dit geld door te schuiven naar volgend jaar. Net zoals de afgelopen jaren ook gebeurde. Daarmee kan de bouwproductie doorgaan. Ik weet dat de Woningbouwimpuls inmiddels wat meer focus heeft, ook omdat de Realisatiestimulans in het leven is geroepen. Daarom heb ik in het amendement de suggestie gedaan om het budget op een andere manier aan woningbouw te besteden.

• Graag een reactie van de minister op dat amendement.

Begroting J&V
Er zijn ook een paar andere opvallende zaken te zien in de Najaarsnota. Zo vielen de opbrengsten uit ‘afpakken en boetes en transacties’ opnieuw enorm tegen. Dat blijkt inmiddels een structurele trend. Jaar na jaar lukt het niet om deze post in te vullen. Dat gaat uiteindelijk ten koste van andere uitgaven.

• Waarom wordt de raming daarvan niet aangepast?

Ik las in de begroting van Justitie en Veiligheid 2026 dat in ieder geval tot en met 2030 maar liefst 384 miljoen euro geraamd is. Net zoveel als in de afgelopen jaren.

• Is het niet veel zorgvuldiger om die raming te verlagen?

Blankenburgtunnel
De boete-post die volgend jaar wel vol gaat lopen, is die van de Blankenburgtunnel. Over overschrijdingen gesproken, de boeteopbrengsten dreigen daar hoger te worden dan de tolopbrengsten. Ondertussen hapert de inning van de tol aan alle kanten. Zelfs de Nationale Ombudsman heeft zich er inmiddels tegen uitgesproken. Ik voorzie een forse overschrijding van de opbrengsten. Dit loopt uit de hand en is wat de SGP betreft niet acceptabel. De eerste betalingsherinnering zou tenminste gratis moeten zijn.

• Welke tunnel gaat het kabinet door deze boeteberg leggen?
• Met andere woorden: hoe gaat de minister dit oplossen?

Asiel
Ook bij de Asielbegroting zie ik verontrustende signalen. Zo wordt er 160 miljoen euro toegevoegd aan een voorziening voor het betalen van dwangsommen. Deze dwangsommen worden door de IND aan asielzoekers betaald bij wie de beslistermijn is overschreden. Ten eerste moeten die dwangsommen zo snel mogelijk worden afgeschaft, wat de SGP betreft. Maar ten tweede: wat betekent dit voor de toekomst? Het extra budget is namelijk niet structureel.

• Welke claim leggen de hoge dwangsommen op de toekomst?
• Wat zijn op langere termijn de verwachte kosten?