Vergeten conflicten en rampen

De Tweede Kamer debatteerde op donderdag 25 september in commissieverband over humanitaire hulp. Namens de SGP nam Diederik van Dijk het woord. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.

Honderden miljoenen mensen op deze wereld lijden honger, leven in diepe armoede of zijn op de vlucht voor geweld of vervolging. Toch haalt een langslepende crisis, oorlog of een ramp vaak het nieuws niet meer. Een paar maanden geleden publiceerde noodhulporganisatie ZOA daarom de ‘Vergeten Lijst 2025’. Een lijst met rampen en conflicten waarover we in de media vrijwel nooit iets horen of zien. De top-5: Burundi, Burkina Faso, Myanmar, Zuid-Sudan, de Democratische Republiek Congo.

• Kan de staatssecretaris aangeven hoe Nederland in deze landen concrete humanitaire hulp biedt?

De veruit grootse humanitaire crisis ter wereld speelt zich af in Soedan. Miljoenen mensen zijn op de vlucht. De strijdende partijen houden hulp tegen. Doordat veel vluchtelingen naar buurlanden trekken zoals Tsjaad, Ethiopië en Zuid-Soedan, ontstaan ook daar weer nieuwe spanningen en conflicten.

• Wat doet Nederland om dit tegen te gaan?
• Welke inzet pleegt Nederland we in deze regio? Hoe dragen wij bij aan humanitaire hulp die verleend wordt?

Door de bezuinigingen op het diplomatieke postennet is Nederland straks niet langer diplomatiek aanwezig in Zuid-Soedan, Burundi en Libië. We verliezen zo onze voelsprieten in deze conflictgebieden, maar zullen hierdoor ook minder hulp kunnen bieden.

• Wat betekent dit voor de Nederlandse humanitaire inzet in deze regio's? Hoe voorkomen we dat we mensen letterlijk in de steek laten?
• Hoe blijft de regering bijvoorbeeld de situatie in Oost-Congo en Rwanda monitoren nu de ambassade uit Bujumbura (Burundi) verdwijnt?

Ik wil ook aandacht vragen voor de situatie in Haïti. Daar vindt al langere tijd een humanitaire ramp plaats.

• Hoe draagt het kabinet bij aan het herstel van veiligheid en de rechtstaat en toegang tot basisbehoeften voor burgers?

Het kabinet heeft extra middelen voor ontwikkelingshulp gereserveerd, maar de ODA-systematiek is nog steeds niet hersteld. Iets waar de SGP al heel lang voor pleit. Ik wil nogmaals onderstrepen dat het herstel van de koppeling voor de SGP een zwaarwegend punt zal zijn bij de begrotingsbehandeling.

Bij de bezuinigingen op ontwikkelingshulp – waar de SGP altijd tegen is geweest – is door toenmalig minister Klever aangegeven dat humanitaire hulp zoveel mogelijk ontzien zou worden.

• Ik zie dat er nu toch fors op humanitaire hulp wordt bezuinigd. Hoe kan dat, zo vraag ik aan de staatssecretaris. Is zij bereid om dit te heroverwegen?
• Ik vraag dit ook in het licht van de enorme bezuinigingen van de Verenigde Staten op USAID.
• Hoe geeft de staatssecretaris invulling aan het verzoek van de Kamer om te bezien hoe Nederland via multilaterale organen en NGO's eraan kan bijdragen dat levensreddende humanitaire hulp wordt voortgezet?

Hoewel ik begonnen ben met een aantal ‘vergeten’ rampen en brandhaarden, wil ik ook stilstaan bij de situatie in Gaza. De beelden van gewonde, zieke en ontheemde kinderen zijn aangrijpend. Royale humanitaire hulp voor de burgerbevolking is hard nodig.

• Hoe wordt voorkomen dat hulpgoederen in de handen van Hamas terechtkomen?
• Wanneer krijgt de Kamer meer duidelijkheid over de invulling van het hulppakket van 25 miljoen voor de Gazastrook en de regio?

Als het gaat om medische evacuaties vroeg mijn collega Stoffer in het commissiedebat van 10 september naar de inzet van ziekenhuizen op de Westelijke Jordaanoever, zoals het Palestijnse Augusta Victoria Hospital. Minister Van Weel noemde zelf ook het ziekenhuis in Hebron als optie.

• Hoe verloopt het gesprek van het kabinet met Israël om medische evacuatie vanuit Gaza naar de Westelijke Jordaanoever mogelijk te maken?
• En welke mogelijkheden ziet het kabinet concreet om medische evacuatie naar andere landen in de regio te ondersteunen en de medische zorg daar te versterken?

Het is een bestendige lijn van het kabinet om bij humanitaire hulp gebruik te maken van lokale, kleinschalige initiatieven. Juist deze organisaties kunnen – doordat zij vaak al jarenlang actief zijn en betrouwbare contacten hebben – op de moeilijkst bereikbare plekken komen en de meest kwetsbare mensen hulp bieden. Ik denk bijvoorbeeld aan de noodhulp die Stichting Ismaël op dit moment biedt in Gaza en in Egypte, dicht bij de grens bij Rafah.

• Ziet de staatssecretaris mogelijkheden om dergelijke lokale humanitaire initiatieven in Gaza kan ondersteunen?