Defensie

Zorgen voor de veiligheid van haar burgers is de eerste taak van de overheid. Dat betekent heel concreet: de verdediging van het land tegen vijanden van buitenaf. Dat kan alleen met een sterke krijgsmacht die samenwerkt met andere landen. Dat samenwerken moet eerst en vooral bilateraal en via de NAVO, al sinds de Koude oorlog de hoeksteen van ons veiligheidsbeleid.

Helaas hebben veel kabinetten in de afgelopen decennia defensie zwaar verwaarloosd. De miljardenbezuinigingen werden ingegeven door de gedachte dat Europa nu eindelijk ‘veilig’ was. Maar niets is minder waar. Sterker nog: sinds de val van de Berlijnse muur is de wereld, ook Europa, waarschijnlijk niet meer zo instabiel geweest als nu.

Uitgaven

De laatste jaren is, ook in Den Haag, het besef doorgedrongen dat de schade die is aangericht aan onze krijgsmacht weer moet worden hersteld. Zo nam de Tweede Kamer in 2014 en 2015 de moties-Van der Staaij aan, waarmee een begin is gemaakt met het op peil brengen van de defensie-uitgaven.

Een trendbreuk, maar slechts een klein begin. Nu komt het erop aan om door te zetten en ervoor te zorgen dat de Nederlandse Landmacht, Luchtmacht, Marine en Marechaussee op zo kort mogelijke termijn weer op hun taken berekend zijn.

• De Nederlandse regering moet de komende periode stevige stappen zetten naar een verhoging van het Defensiebudget richting de NAVO-norm van 2% van het BBP.
• In Denemarken en Zweden sluiten regering, parlement en externe experts Meerjarige Defensie Akkoorden waarin de uitgaven voor Defensie voor meer dan vijf jaren wordt vastgelegd. Nederland zou dit goede voorbeeld moeten volgen zodat voorkomen wordt dat het ene kabinet wegbezuinigt, wat het andere erbij geplust heeft.

Personeel

• De reservisten zijn een waardevol onderdeel van onze krijgsmacht. Om het reservistenleger op peil te krijgen, is meer geld nodig.
• De militaire inlichtingendienst (MIVD) dient voldoende budget en mandaat te krijgen om haar taken goed uit te kunnen voeren. De samenwerking met de AIVD wordt geïntensiveerd.
• Een dienstplicht voor iedereen heeft belangrijke voordelen. De komende kabinetsperiode moet verkend worden wat voor- en nadelen zijn en of dit realiseerbaar is. Het gaat om een serieuze en inhoudsvolle invulling, waarbij bureaucratie voorkomen wordt. Kernwoorden moeten zijn discipline, weerbaarheid, integratie en maatschappelijk dienstbetoon. Na een basistraining voor iedereen zou gekozen kunnen worden voor een militair vervolg of een sociale invulling in bijvoorbeeld de zorg.

Materieel

• Geplande, broodnodige, investeringen mogen niet meer worden uitgesteld. Te denken valt aan de vervanging van M-fregatten, mijnenjagers en wielvoertuigen.
• De huidige vier onderzeeboten worden door zes onderzeeboten vervangen. Om de effectiviteit te vergroten moeten deze onderzeeërs ook landdoelen onder vuur kunnen nemen.
• Voor een duurzaam veelzijdige en effectieve inzet moet het geplande aantal F-35’s dat wordt aangeschaft omhoog. Dat laat onverlet dat we op het vinkentouw moeten blijven zitten bij de ontwikkeling en productie van deze toestellen om de kosten per stuk in de hand te houden en de kwaliteit te bewaken.
• Nederland doet er goed aan de eigen investeringen vooral te concentreren in niche-capaciteiten zoals ballistische raketverdediging, special forces, onderzeeboten en luchttransport.
• De 'gouden driehoek' van samenwerking van Defensie met industrie en kennisinstellingen wordt versterkt. 

Inzet

• De krijgsmacht moet zich inrichten op effectieve inzet, ook om problemen rondom migratie te voorkomen dan wel te bestrijden.
• Inzet mag niet leiden tot het kannibaliseren van defensie. De inzet moet daarom kunnen binnen de budgetten die daarvoor beschikbaar zijn.
• Energieveiligheid en toegang tot grondstoffen wint aan belang door toenemende schaarste aan olie, gas en grondstoffen. De prioriteiten binnen Nederlandse veiligheidsbeleid moeten hierop worden aangepast.

Kwetsbaarheid

Conflicten die nu worden uitgevochten zijn heel anders van karakter dan in het verleden. Het onderscheid tussen soldaat en (ongeüniformeerde maar medeplichtige) burger vervaagt, terwijl steeds vaker terroristische groeperingen en andere niet-statelijke actoren de strijd aangaan. Er bestaat ook een toenemende spanning tussen vrijheid en veiligheid.

Het veranderde karakter van oorlogvoering blijkt ook uit de toenemende invloed van elektronische oorlogvoering en autonome wapens. Dit alles vraagt om regels en tactieken die aansluiten op de nieuwe realiteit van vandaag.

• We zijn allemaal steeds meer afhankelijk van erg kwetsbare digitale systemen. Cyberveiligheid is daarom van het allergrootste belang. Om die te verbeteren zal extra geld moeten worden uitgetrokken.
• ‘Autonome wapens’ rukken op, waardoor die wapens steeds losser komen te staan van menselijke bediening. Deze ontwikkeling stelt ons voor totaal nieuwe vragen die doordenking vereisen, en vraagt om nieuwe, passende regels en tactieken.
• Bij het vinden van de juiste balans tussen veiligheid voor iedereen en ieders individuele vrijheid en privacy, mag de privacy de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen niet doorkruisen.