PAS, stikstof en de wolf

De Tweede Kamer debatteerde op woensdag 4 december in commissieverband over stikstof, NPLG en natuur. Namens de SGP voerde Chris Stoffer (in plaats van André Flach) het woord. Zijn bijdrage aan het debat is hieronder te lezen.PAS-knelgevallen.

Het kabinet heeft met veel woorden enig inzicht gegeven in haar stikstof- en natuuraanpak. Voor nu focus ik op de meest urgente problematiek, die van de PAS-knelgevallen. De SGP maakt zich hele grote zorgen.

Het gaat overigens ook om meldingsvrije activiteiten en de zogenaamde interimmers. Wat is de boodschap aan al die ondernemers die ter goeder trouw hebben gehandeld? Ook voor degenen buiten het legalisatieprogramma is een oplossing nodig.

Richting PAS-knelgevallen wordt gedreigd met handhaving. Boeren en hun gezinnen die ter goeder trouw gehandeld hebben, worden genadeloos in een hoek gedrukt. Ze zijn radeloos. Dit mogen we niet laten gebeuren. De wet zegt: legalisatie voor februari 2025. Dat dreigt niet te lukken, en dat maakt deze bedrijven juridisch kwetsbaar. Uitstel van de deadline is goed, maar de druk mag absoluut niet van de ketel. Drie jaar is veel te gortig. Waarom zoveel tijd?
Het mag niet zo zijn dat de verantwoordelijkheid op het bordje van deze boerengezinnen geschoven wordt.

Voor boe-geroep kopen PAS-knelgevallen niks. Voor pappen en nathouden evenmin. Daarom een paar concrete voorstellen.

Gebruik de mogelijkheden voor extern salderen voor de afgebakende knelgevallengroep. Het ViA25-arrest geeft ruimte wat betreft het lastige additionaliteitsvereiste. Het beeld dat in de onvolledige natuurdoelanalyses geschetst wordt, is niet nieuw. De gemiddelde depositie is sinds de PAS bijna 20% gedaald. We kunnen aantonen dat die emissies verder omlaag gaan.
Inmiddels zijn de stoppersregelingen geactiveerd. Komt er een regieteam PAS-legalisatie om voor elk gebied als een speer de onderbouwing op orde te krijgen en via saldering alle PAS-knelgevallen te legaliseren?

Verschillende gemeenten willen zich inzetten voor legalisering en emissie-reductie door samen met boeren op gebiedsniveau afspraken te maken. Worden zij meegenomen en gefaciliteerd?

Onlangs bezochten wij een melkveehouder die met behulp van een draadloze techniek zijn koeien meer dan vierduizend uur buiten kan laten lopen. Drie keer zoveel dan bij de gemiddelde melkveehouder. Dat betekent ook tientallen procenten minder stikstofuitstoot. Hoe wordt meer beweiden beloond, en hoe zorgt de minister ervoor dat deze stikstofreductie ingerekend wordt, zodat PAS-knelgevallen ervan kunnen profiteren? Het kost een fractie van opkoop.

Geef het RIVM de opdracht om snel een eerste voorzichtige verhoging van de rekenkundige ondergrens door te voeren, al is het maar naar 0,1 mol. Genoeg wetenschappelijke onderbouwing. Betrek daarbij ook de stapeling passende beoordelingen die laten zien dat minimale depositiebijdragen geen negatief effect hebben. Geef desnoods in Aerius aan dat onder een bepaalde waarde geen sprake meer is van een meetbare depositiebijdrage, zodat bij passende beoordelingen hierop teruggevallen kan worden. Graag lef en creativiteit om dit maatschappelijk onrecht ongedaan te maken.

Gebiedsgerichte aanpak
Goed dat - ondanks de grote woorden over het schrappen van het NPLG - de gebiedsgerichte aanpak gewoon blijft, gelukkig zonder onhaalbare doelen. Cruciaal is dat we gewoon aan de slag gaan, boeren credits geven, en positieve energie omzetten in acties. Provincies zitten niet stil. Waarom staat in het stand-van-zaken-rapport niet wat alle acties opleveren aan emissiereductie en natuurherstel? Laat rekenmeesters en juristen niet denken dat er niks gebeurt!

Wolf
Tot slot. Wanneer kunnen onze kinderen weer gewoon door het bos fietsen? Het Van Lodenstein College in Amersfoort ontraadde scholieren onlangs dringend om alleen door het buitengebied te gaan. Een scholier kreeg de schrik van z’n leven. Je zult maar een roedel wolven om je heen zien staan.
Het is niet het eerste incident. Ik zie in mijn omgeving, Elspeet, toenemende bezorgdheid en zelfs angst.

Is de staatssecretaris bekend met de escalatieladder van wolvengedrags-deskundigen? De een na laatste stap zien we nu gebeuren: wolven snuffelen aan mensen. Terwijl wolvengedragsdeskundigen waarschuwen: de wolf mag onder geen beding zijn schuwheid verliezen. Ziet de staatssecretaris de urgentie?

Met dank aan onze Europarlementariër Bert-Jan Ruissen is de beschermings-status onder het Bern-verdrag gisteren verlaagd. De Habitatrichtlijn moet snel hierop aangepast worden. Maar daar kunnen we niet op wachten. We moeten erop voorsorteren. Het concept-wolvenplan doet dat niet. Het gaat ook voorbij aan de genoemde urgentie.

Gaat de staatssecretaris zorgen voor centrale registratie van incidenten? Schade aan vee wordt genoteerd. Incidenten met mensen nog niet. Terwijl dit wel nodig is om ingrijpen op basis van artikel 16 Habitatrichtlijn te onderbouwen. Wordt samen met wolvengedragsdeskundigen en provincies als de wiedeweerga een landelijke vrijstelling opgesteld voor inzet van verjagings-instrumenten? Wordt met medeoverheden overlegd over het eerder inzetten van de noodbevelsbevoegdheid of ontheffingen om probleemwolven te bejagen? Gaat de staatssecretaris Utrecht afhouden van het idee om rustgebieden te creëren? Dat is met het oog op de escalatieladder toch geen oplossing? Wolven jagen vooral buiten de kern van hun rustgebied.

Kortom, wat zegt de staatssecretaris tegen al die kinderen die niet meer door het bos durven te fietsen?