Fipronildebat met pittige vragen

AO Fipronil-affaire

24 augustus 2017 - inbreng SGP

Wat een ellende! De gezondheid van consumenten is gelukkig niet in gevaar geweest. Op veel gezinsbedrijven staat het water echter aan de lippen. Een ondernemer vertelde dat hij al 100.000 euro kwijt is aan vernietigde eieren en 100.000 door ruiende kippen. En als het ruien niet helpt? Met welke claims komen afnemers nog? Ondernemers staan met de rug tegen de muur. Ik wens alle betrokkenen sterkte toe.

Handhaving

Was deze strikte toepassing van het voorzorgsbeginsel wel nodig? Een NVWA-rapport over gewasbeschermingsresiduen in groente en fruit meldt dat producten pas teruggehaald werden bij acute risico’s, dus ruim boven MRL-niveau. Nu is MRL opeens de terughaalgrens. Hoe zit dat?

Er leven veel vragen over de Nederlandse versus de Belgische en Duitse aanpak. Graag betere afstemming. België en Duitsland publiceren geen eicodes bij afwezigheid van acute risico’s. Nederland wel. Waarom zo onnodig onrust veroorzaken?

Alle eieren van een geblokkeerd bedrijf moeten hier teruggehaald worden, ook al zijn er fipronil-vrije stallen. De lat voor vrijgave van ‘schone’ eieren op stalniveau ligt enorm hoog.  Zo zijn veel ‘schone’ eieren vernietigd. Hanteren andere autoriteiten dezelfde lijn? Waarom niet meer producentenverantwoordelijkheid?

De werkwijze bij monstername en analyses roept vragen op. Dure blokkades zijn vaak gebaseerd op een analyse van minder dan tien eieren. Dan luistert het nogal nauw. Er zijn niet altijd representatieve monsters genomen. Uitslagen van contra-analyses lagen soms behoorlijk lager.  Kan de werkwijze in overleg met de sector verbeterd worden? Graag inzet van andere laboratoria dan die van NVWA en Rikilt voor officiële monsternames, proefslachtingen en testen. Elke dag vertraging kost bedrijven ook duizenden euro’s!

In Poolse eieren is eveneens teveel fipronil gevonden. Worden alle importstromen, ook die uit Oekraïne, gecontroleerd? Nederlandse bedrijven blokkeren, terwijl via de achterdeur besmette buitenlandse eieren binnenkomen, dat accepteer ik niet!

Verwijtbaarheid en schadevergoeding

Eind 2016 kreeg de NVWA al te horen dat ChickFriend op grote schaal het verboden fipronil gebruikte. Toen is in oorverdovende stilte zelfs strafrechtelijk onderzoek gestart. Waarom is destijds de sector niet gewaarschuwd? Dit had veel ellende kunnen voorkomen. De NVWA haalde destijds haar schouders op over fipronil. Het kan niet zo zijn dat de bewindslieden dan nu de schuld in de schoenen van de pluimveehouders schuiven. Bovendien, Dega-16 werd vaak gebruikt bij het schoonmaken van lege stallen.  Je moet dan wel jurist zijn om te weten of het middel dan formeel een biocide of een gewoon natuurlijk schoonmaakmiddel is.

De bewindslieden schrijven dat de NVWA in juli niet sneller kon handelen, omdat de administratie van ChickFriend ‘sterk te wensen overliet’. Dat betwijfel ik. Klopt het signaal van betrokkenen dat de NVWA op 7 juli al de volledige klantenlijst van ChickFriend heeft gekregen? Pluimveehouders vertellen ook dat ChickFriend netjes werkte, met tip top facturen. Waarom kon de NVWA in juli niet sneller handelen?

Uiterst ongelukkige communicatie door de NVWA heeft ook onnodig veel schade berokkend.

Alles afwegend pleit de SGP voor schadevergoeding. Er is sprake van bedrijfsrisico. Eens. Ik constateer echter dat de NVWA forse steken heeft laten vallen. Verder zijn uit voorzorg ook veel schone eieren vernietigd. Concurrent België komt met serieuze compensatiemaatregelen. Ik vraag de regering dit goede voorbeeld te volgen en te kijken wat binnen de staatssteunregels mogelijk is. Met op z’n minst vergoedingen voor vernietigde  schone eieren en voor afvoer van mest.

Praktische knelpunten

Tot slot nog enkele dringende knelpunten.

-          Getroffen vermeerderingsbedrijven zitten met een enorm probleem. Ook schone eieren worden als besmet behandeld. Wie wil die hebben? De kuikens moeten in Nederland blijven en er zijn proefslachtingen nodig. Broederijen en kippenhouders gaan hun vingers hier niet aan branden. Hoe moet dat verder? Graag heel snel een betere oplossing.

-          Waarom zijn bedrijven die vrijgegeven waren voor afvoer van eieren, opeens weer geblokkeerd voor afvoer van mest en leghennen?

-          Duitse supermarkten willen schone eieren pas afnemen als het hele bedrijf is vrijgegeven. Graag actie om deze handel los te trekken.

-          Verder graag actie om ervoor te zorgen dat uitgelegde hennen weer in België geslacht kunnen worden.